اخبار پزشكي و سلامت

بهداشت دندان و دهان بسيار مهم است. به همين دليل مي خواهيم بصورت تخصصي در مورد بهداشت دندان و دهان صحبت كنيم. جهت سلامتي، بهداشت دندان و دهان را جدي بگيريد. در ايتدا شما را با مفهوم بهداشت آشنا مي كنيم. سپس در مورد پوسيدگي هاي دندان و علل و نقاطي كه پوسيدگي رخ مي دهد صحبت مي كنيم. و همچنين نقش تنفس دهاني در پوسيدگي و بهداشت دندان ها و بيماري هاي لثه بحث مي كنيم.

تعريف بهداشت :

بهداشت خوب يعني مراقبت كامل از دندان و دهان از طريق استفاده از مسواك و درست مسواك زدن و خمير دندان مناسب و همچنين نخ دندان و گاهي دهانشويه .
سه نقطه پوسيدگي دندان :
اگر پوسيدگي ها را ازنظر محل پوسيدگي بررسي كنيم مي توانيم عنوان كنيم كه پوسيدگي در سه نقطه به ترتيب زير ايجاد مي شود :

۱ – سطح جونده در آسياهاي بزرگ و كوچك كه روي اين سطوح جونده شيارهاي باريك ولي عميقي وجود دارد كه به علت عدم ورود موهاي مسواك به داخل آنها محيط مناسبي براي زندگي ميكروبها فراهم مي شود . لذا دندانها در اين نواحي خيلي زود دچار پوسيدگي و خرابي مي گردد كه اين امر در مورد اولين آسياي بزرگ كه در حدود شش سالگي مي رويد اهميت بيشتري دارد .

۲ – دومين محل لاي دندانها يا به عبارت ديگر اطراف ناحيه تماس بين دندانها مي باشد ، اين ناحيه نيز به علت آنكه به وسيله مسواك قابل تميز كردن نيست از نواحي مستعد پوسيدگي بشمار مي آيد كه معمولا از سنين ۲۰ سالگي به بعد در اين نواحي پوسيدگي ديده مي شود ، براي تميز كردن اين نواحي لازم ا ست از نخ دندان استفاده كنيم .

۳ – سومين محل ناحيه اتصال لثه با دندان است كه اين نواحي بيشتر در اثر مسواك زدن غلط بسيار حساس شده و گاهي حتي در اثر زيادي حساسيت مجبور به ترميم دندان در اين نواحي مي شويم . در مورد بهداشت و نحوه مسواك زدن و نوع مسواك و نخ دندان در قسمت پيشگيري بيشتر صحبت مي كنيم . اما آنچه كه بايد متذكر شويم استفاده از دهانشويه مي باشد بارها شنيده ايم كه بسياري از مردم به جاي مسواك زدن از آب نمك رقيق شده استفاده نموده آنرا غرغره مي نمايند .

استفاده از آب و نمك يا دهانشويه ها در كل مفيد ميباشند اما اگر اين كار مرتب ادامه يابد نه تنها مفيد نخواهد بود بلكه مضر هم مي باشد ، زيرا در دهان باكتريهاي مفيدي وجود دارد كه با اين كار باعث از بين بردن اين باكتريهاي مفيد مي شويم و در نتيجه دهان مواجه با بيماريهاي قارچي مي شود ويا زمينه رشد باكتريهاي مضر فراهم مي شود پس استفاده از دهانشويه ها بايد در موارد
خاص انجام گيرد يا اگر چنانچه عادت به استفاده از آب ونمك داريد هفته أي يك بار اين كار انجام شود .

تنفس دهاني :
مسئله أي كه شايد بسياري از خانواده ها به آن توجه نمي كنند ولي بسيار با اهميت است زيرا اگر شخصي دچار تنفس دهاني باشد و نتواند از بيني نفس بكشد سريعتر دچار پوسيدگي مي شود و علاوه بر آن مشكلات ارتودنسي شديدي نيز عارض مي شود .
به تمام خانواده ها توصيه مي شود كه حتما به وضعيت تنفس دهاني بچه ها توجه كنند اگر بچه هايشان نمي توانند براحتي از بيني نفس بكشند يا شبها خرو پف مي كنند ، اين مسئله را با يك متخصص گوش و حلق و بيني در ميان بگذارند زيرا بطوره ثانويه دچار پوسيدگي و از آن مهمتر مشكلات ارتودنسي مي شوند .
خشكي دهان : قبلا ذكر شد كه سومين محل پوسيدگي در ناحيه لثه أي مي باشد در حقيقت عامل اصلي پوسيدگي اين ناحيه خشكي دهان مي باشند . خشكي دهان ممكن است در اثر تنفس دهاني استفاده از داروهائيكه بطور ثانويه باعث خشكي دهان مي شوند .
مثل بعضي از داروهاي گوارشي يا قلبي يا عصبي ، يا كساني كه داراي بزاق كم مي باشند و يا افراد عصبي و پر استرس دهان خشكي دارند واين خشكي دهان يكي از عوامل اصلي پوسيدگي در ناحيه لثه أي مي باشد .

بيماريهاي لثه اي :

افرادي كه داراي لثه هاي بيماري مي باشند ( كه البته علت ايجاد بيماريهاي لثه أي خود بحث جداگانه أي دارد ) مستعد پوسيدگي مي باشد چون گاهي تحليل لثه و تحليل استخوان باعث مي شود ريشه دندان از زير لثه پيدا شود وچون ريشه دندان فاقد مينا مي باشد به همين دليل دچار پوسيدگي بيشتر مي شود و علاوه بر آن بيماري هاي لثه أي باعث تخريب استخوان و در نهايت منجر به از دست رفتن دندان مي شود .
داروها : همانطور كه ذكرشد بعضي از داروها باعث خشكي دهان مي شوند كه بطور ثانويه باعث خشكي و سپس پوسيدگي دهان مي شوند بعضي از داروها نيز باعث ايجاد بيماريهاي لثه أي مي شوند كه آن هم بطور ثانويه باعث پوسيدگي مي شوند .
بيماريها : بيماريها بطور مستقيم نقشي در ايجاد پوسيدگي ندارند اما بطور ثانويه در اثر استفاده از دارو يا بدون دارو مثلا در بيماري عصبي و… باعث مي شوند دندانها استعداد بيشتري نسبت به پوسيدگي داشته باشند .
عوامل جلوگيري كننده  از پوسيدگي :
گفتيم كه عامل اصلي پوسيدگي پلاك دنداني مي باشد پس در حقيقت بايد چند كار را انجام دهيم تا پوسيدگي دير ترعارض بيايد .
۱ – مقاوم سازي دندان
۲ – كاهش ايجاد زمينه مناسب براي پلاك دنداني
۳ – از بين بردن پلاك دنداني
۴ – معاينات مرتب و مكرر .

وظايف مهم دندانها:

نقش اساسي در جويدن و تغذيه
حفظ زيبايي چهره و لبخند ، تلفظ صحيح كلمات و كمك به سلامت روحي و رواني

عوامل ايجاد كننده پوسيدگي دندان

عدم رعايت بهداشت دندان و دهان و عدم استفاده از مسواك و نخ مناسب كه اين امر منجر به تشكيل لايه ميكروبي روي دندان ها مي شود ۲ الي ۵ دقيقه بعد از خوردن غذا اسيدهاي مخرب ناشي از فعاليت ميكروبها موجود در لايه ميكروبي توليد شده و به مدت ۲۰ دقيقه الي يك ساعت در دهان باقي مي ماند اسيد توليد شده ميناي دندان را تخريب مي كند و منجر به شروع پوسيدگي مي شود.
مصرف نامناسب و زياد مواد قندي و استفاده از مواد قندي چسبنده مانند شكلاتها ، تافي ها ، آدامسها و … به دليل اينكه مدت زمان بيشتري در دهان مي مانند مي توانند باعث بروز پوسيدگي دندان شوند.

عدم رعايت بهداشت دندان و دهان منجر به بروز پوسيدگي و خرابي در دندانها شده و باعث از دست دادن دندانها مي شود براي پيشگيري از پوسيدگي دندان رعايت نكات بهداشتي زير ضروري است.

نكات بهداشتي مراقبت از دندان ها

بعد از هر وعده غذايي مسواك بزنيد
حداقل روزي يكبار از نخ دندان استفاده كنيد.
در صورت استفاده از مواد قندي سعي كنيد اين مواد را  همراه با وعده هاي اصلي غذايي مصرف كنيد.
مصرف شير و لبنيات و مواد غذايي حاوي فلورايد مانند ماهي
استفاده از ميوه و سبزيجات تازه در بين وعده هاي غذايي مانند هويج ،كاهو و سيب
استفاده از دهان شويه سديم فلورايد يا ژل يا خمير دندان حاوي فلورايد
اگر چيزي روي سطح دندان را پوشانده است آن را پاك كنيد. اگر مشكلي در دندان يا دهان خود ملاحظه كرده ايد به دندانپزشك مراجعه كنيد.
اگر در دهان خود زخم، قرمزي، خونريزي از لثه، يا پايين كشيده شدن و يا دور شدن لثه از دندان، يا زخم عفوني و زخم ناشي از دندان مصنوعي ملاحظه كرده‏ايد به دندانپزشك مراجعه كنيد.
دندان و دهان خود را تميز نگه داريد و هر شش ماه يك بار به دندانپزشكي مراجعه كنيد.
سيگار نكشيد چون سيگار براي سلامت دندان و دهان بسيار مضر است .‏
در صورتي كه فرصت مسواك زدن بلافاصله پس صرف غذا نداريد حتما دهان خود را با آب بشوريد اين كار باعث رقيق شدن اسيد هاي تشكيل شده در دهان مي شود.
نكاتي درباره بهداشت دندان مصنوعي

دندان هاي مصنوعي نيز مانند دندان هاي طبيعي، نيازمند مسواك زدن و مراقبت هستند. اگر دندان مصنوعي تميز نشود، ممكن است باعث ايجاد عفونت هاي مختلف، مانند «برفك دهان» شود.
براي شستن آن دسته از دندان هاي مصنوعي كه مي توان آنها را ازدهان خارج كرد بايد به نكات زير توجه كرد:
دندان هاي مصنوعي را حداقل يك بار در روز  بايد از دهان خارج كرده و با مسواك نرم شسته شود
خمير دندان براي شستن دندان هاي مصنوعي مناسب نيست. براي شستن دندان هاي مصنوعي
بايد از مايع ظرفشويي استفاده كرده و  سپس آن را به خوبي با آب شست.
بعد از خارج كردن دندان مصنوعي از دهان، لثه ها و زبان را بايد با يك مسواك نرم شسته و سپس لثه ها را با انگشت ماساژ داد
به هنگام شب بايد دندان هاي مصنوعي را از دهان خارج كرده و در يك ظرف آب يا آب نمك تميز قرار داده شود اگر دندان هاي مصنوعي در هوا خشك شوند يا در آب خيلي داغ قرار داده شوند، خراب خواهند شد.

نكاتي در باره جرم دندان

يكسري از تغيير رنگها بر روي دندان وجود دارد كه در واقع جرم دندان نيستند بلكه پوسيدگي هائي هستند كه معمولا به صورت سياه رنگ بر روي دندان مشاهده ميشود و در حالت هاي پيشرفته به صورت حفره در مي آيند و در نهايت با پيشرفت پوسيدگي دندان درد شروع دندان شروع مي شود . يك راه تشخيص قطعي اين تغيير رنگها اين است كه در پوسيدگي ها بر روي دندان حفره ايجاد ميشود بر خلاف جرم كه معمولا بر روي دندان مي نشيند و حجم اضافي را اشغال ميكند در واقع جرمها رسوباتي هستند كه بر روي دندان مي نشيند كه اين جرم ها بخوبي با جرم گيري پاك ميشود و همين جرم ها هستند كه لثه را تخريب كرده و در نهايت باعث شل شدن دندانها ميشود بدون اينكه خود دندان مشكلي داشته باشد.كه در اين موارد  جهت جرم گيري بايد به دندان پزشك مراجه كرد.

نكته : به زنان زناني كه قصدبارداري دارند توصيه مي شود قبل از بارداري به دندان پزشك مراجعه نمايند تا در صورت داشتن مشكل دنداني برطرف شود و ضمن بارداري مشكلي نداشته باشند.

باور هاي غلط در بهداشت دندان و دهان
بعضي از خانم ها فكر مي كنند كه اگر دندان بكشند بچه شان مي افتد . به طوري كه بعضي از زنان كه به صورت نا خواسته حامله ميشوند بزرگتر ها به آنها توصيه مي كنند براي سقط جنين چند دندان خود را بكشند برخي هم فكر مي كنند كشيدن دندان و يا خدمات دندانپزشكي براي فرزندشان مضر ميباشد
حقيقيت : اين افكار اشتباه بوده خدمات دندان پزشكي بر سقط جنين تاثير نداشته و روي جنين هم تاثير ندارد.